Rutger Almekinders (30 jaar) is huisbezoeker ‘kwetsbare gezinnen’ bij stichting SINA. In die rol heeft hij deze maand zijn 1000e huisbezoek afgelegd bij een gezin, een enorme mijlpaal! We zijn benieuwd naar zijn ervaringen, verhalen en inzichten door dit werk, ‘Als je achter de voordeur komt en de verhalen van de mensen hoort, krijg je een goed beeld hoe armoede echt is’.

Hoe ben je bij SINA terechtgekomen als huisbezoeker?

‘Toen ik hier kwam werken deed ik parttime bron- en contactonderzoek bij de GGD ernaast. Het was een baan waar ik snel op uitgekeken raakte. Je zat iedere dag dezelfde vragenlijst door te nemen aan de telefoon, waarbij mensen het vaak ook niet fijn vonden als je belde. Toen sprak ik met Stijn en Ilias, vrienden van mij die bij SINA werken, en die vertelden over de functie huisbezoeker bij kwetsbare gezinnen. Ze vonden het werk bij mij passen, en het matchte met mijn achtergrond in de psychologie.’ 

Wat doe jij als huisbezoeker bij SINA?

‘Ik ga langs bij gezinnen in heel Amsterdam die leven in armoede. Tijdens het gesprek wordt duidelijk welke spullen er nodig zijn voor de kinderen. Dit kan variëren van een nieuw bed tot een fiets of van bijles tot psychische ondersteuning. Ook gaan we kijken of er verdere ondersteuning nodig is, denk bijvoorbeeld aan contact leggen met het buurtteam, de voedselbank of andere organisaties.’    

Hoe heb jij jouw eerste huisbezoeken ervaren?

‘Wel heftig. Ik ben altijd opgevoed met het idee dat er een minder bedeelde kant van de samenleving is die soms echt in armoede leeft. Maar als je achter de voordeur komt en de verhalen van de mensen hoort, krijg je pas echt een beeld van hoe armoede er in de praktijk uit ziet. Het raakte me in het begin heel erg, ik bleef vaak lang doormalen over schrijnende situaties, ook nadat mijn werkdag erop zat. Daarnaast twijfelde ik ook over bepaalde dingen die ik wel of niet voor ze zou aanvragen. In het begin was dat lastig, maar op gegeven moment ontwikkel je een soort modus daarin. Ik ervaar nog steeds dezelfde mate van empathie tijdens de gesprekken maar kan het na mijn bezoek beter van mij laten afglijden.’ 

Hoe heb je leren omgaan met het mentaal verwerken van alle huisbezoeken?

‘Ervaring vooral. Als je hele tijd over een gezin blijft malen, hou je het niet vol. Ook het besef dat je bepaalde mogelijkheden hebt om te helpen geeft een bepaalde rust. Je weet wat je kan betekenen voor die mensen en dat probeer je zo goed mogelijk te doen met alle collega’s van SINA. Je weet dat je niet meteen alle problemen kan oplossen, daar moet je realistisch in zijn.’

Had je in het begin wel het gevoel dat je alle problemen moest oplossen?

‘Ja, dan wil je misschien iets te veel hooi op je vork nemen. Het is een utopie dat je alle problemen kan oplossen. Op een gegeven moment heb je veel dingen gezien en weet je wat de mogelijkheden zijn.’

Wat is het grootste verschil tussen je eerste en duizendste huisbezoek?

‘Het zijn twee hele specifieke bezoeken. Mijn eerste zelfstandige huisbezoek was heel ver in Nieuw-West. Het was een gezin uit Eritrea waarbij alle kinderen allemaal op de grond sliepen. Ze hadden geen bedden en matrassen. Het was lastig communiceren met de ouders omdat ze een heel klein beetje Nederlands spraken. Met handen, voeten en Google Translate kwamen we ver. Ik was daar omver geblazen door de situatie waarin het gezin zat. Doordat ik minder routine had, kostte het me veel tijd om uit te zoeken wat we konden betekenen. Als ik dat vergelijk met mijn 1000e bezoek dan gaat het gesprek veel soepeler. Ik weet precies wat er geregeld kan worden en hoe ik achter bepaalde dingen kan komen.’ 

‘Bij het 1000e huisbezoek had ik een vermoeden dat het met de kinderen niet goed ging op school, vooral door de taalachterstand bij de ouders. Hier ging ik over doorvragen en kwam ik erachter dat de school erbovenop zat. Door het doorvragen werd de situatie me nog duidelijker en wist ik welke hulp er al aanwezig was, en op welk gebied SINA nog kon helpen. Voor dit huisbezoek gold dat er uiteindelijk enkele praktische dingen geregeld moesten worden zoals de aanvraag van nieuwe fietsen.’ 

Je doet veel huisbezoeken per week, hoe zorg je ervoor dat het geen lopende band werk wordt? 

‘Ja, daar moet ik inderdaad voor waken. Ik merkte vooral op dagen dat ik veel huisbezoeken deed (zes a zeven per dag), ik minder goed kon luisteren bij de laatste bezoeken. Ik moet de balans bewaken. Ik merk dat als ik een paar huisbezoeken op een dag doe, het prima te doen is. Dan krijg ik geen gevoel dat ik haast heb en snel door moet naar de volgende.’

‘Meestal duurt het huisbezoek een half uur. Soms willen mensen ook een heel verhaal erbij vertellen en even hun hart luchten. Daardoor heb ik ook huisbezoeken die meer dan een uur duren. Daarom plan ik met ruimte mijn afspraak in, want dan kan je meer in het gesprek zitten en ben je niet bezig met de vragenlijst afwerken.’ 

Wat is de meest schrijnende situatie die je in deze 1000 huisbezoeken tegenkwam?

‘Dat is lastig om te vergelijken, iedereen heeft zo zijn eigen problemen en daardoor kan de situatie schrijnend zijn op een eigen manier.’

Laten we het anders stellen, welk bezoek is jou het meest bijgebleven?

‘Je ziet zoveel achtergronden en situaties. Ik was een keer op bezoek bij iemand, een moeder, en die had haar hele leven op de rit. Een baan, getrouwd en een gezin. De ellende begon met een auto-ongeluk waarbij ze deels arbeidsongeschikt raakte. Hierdoor verloor ze haar baan. Daardoor kon ze haar hypotheek niet aflossen en raakte ze in de schulden. De situatie gaf veel stress en haar huwelijk liep stuk. Het werd een vreselijk domino-effect. De kinderen sliepen op de bank en ze hadden jarenlang niks van meubels kunnen aanschaffen. Het voelde uitzichtloos voor die mensen. Ze werd ook erg emotioneel tijdens het gesprek. Gelukkig hebben we haar enorm geholpen als SINA. Ik vond dit ook illustratief voor hoe het kan lopen in het leven, er zijn zoveel factoren waar je geen controle over hebt, die overkomen je gewoon. Soms ervaren mensen ook gêne als het aankomt op het indienen van aanvragen, ik probeer altijd duidelijk te maken dat ze dit absoluut niet hoeven te hebben. Niet alles in ons leven is een keuze, dingen overkomen je soms echt.  ’

Waar lopen gezinnen die jij bezoekt vaak tegenaan, welke problematiek zie jij vaak?

‘Ik zie dat heel veel dingen te ingewikkeld worden gemaakt door de overheid en hulpinstanties. Het is vaak lastig om te weten op welke vergoeding of toeslagen je recht hebt als gezin. Het fijne aan SINA is dat we allemaal samenwerkingsverbanden met verschillende organisaties hebben. Alles kan via ons geregeld worden; de spullen, fietsen, vergoeding voor het sporten en meer. Ik zie ook heel vaak dat mensen blij zijn als ze zien wat er allemaal mogelijk is als we langskomen.’

Wat zou jij beleidsmakers in Amsterdam willen adviseren aan de hand van jouw bezoeken?

‘Wat ik altijd wel hoop is dat beleidsmakers ergens een beetje praktische ervaring hebben. Dat ze echt zien hoe sommige gezinnen moeten rondkomen en leven. Misschien kan het ook wel invloed hebben op beleid dat gemaakt wordt. Ze zijn welkom een keer mee te lopen met SINA. Dan zien ze wat voor uitwerking bepaald beleid kan hebben.’

Hoe ziet jouw werkende toekomst eruit?

‘Ik ben momenteel aan het solliciteren voor een andere uitdaging. Ik werk hier nu als ZZP’er, en het enige wat ik hier doe zijn de huisbezoeken. Ik wil weer wat meer de kant op waarvoor ik gestudeerd heb, de gedragspsychologie. En dan in het sociale domein, want daar ben ik afgelopen jaren erg bekend mee geraakt en zie ik veel mogelijkheden voor verbetering.’

Wat heeft dit werk jou gebracht als je terugdenkt?

‘Wat dit werk mij sowieso heeft gebracht zijn bepaalde levenslessen. Zodra je met eigen ogen ziet hoe mensen leven in de armoede en je met het gezin in gesprek gaat, verandert je beeld van armoedeproblematiek. Je leert ze beter begrijpen en het zorgt voor meer compassie. Ook vele gesprekstechnieken ontwikkel je beter, en je leert met mensen communiceren van verschillende culturen en achtergronden. Lessen en vaardigheden die ik de rest van mijn leven meeneem.’

 

Meer blogs en verhalen over SINA:

SINA voor & na: hoe wij kwetsbare gezinnen helpen

700 meter gordijn gekregen van het Rijksmuseum! Wie kan ons helpen?

Wil je weten op welke manieren jij kan doneren aan SINA? Lees dan hier verder.